Instrukcja obsługi

Obsługa mapy jest niezwykle łatwa. Całość ekranu została podzielona na trzy panele:

 

Panel 1

Panel 1 zawiera podstawowe informacje o geoportalu, jego nazwę, herb lub logo instytucji; na tym dostępne są także podstawowe linki – do strony urzędu, strony głównej oraz do pomocy.

Panel 2

Panel 2 zawiera żaluzję z podstawowymi opcjami i operacjami na mapie. Jej zawartość jest różna w trybach publicznym i chronionym. Podstawowym elementem na żaluzji jest lista warstw. Pod listą warstw dostępna jest opcja zmiany przezroczystości i kolejności danych.

Panel 3

Panel 3 to podstawowe okno mapy wraz z elementami sterującymi i informacyjnymi: paskiem narzędzi, żaluzją do lokalizacji i wyszukiwań, oknem ze współrzędnymi, oknem z podziałką.

Różowymi prostokątami zaznaczono specjalne przyciski, które umożliwiają ukrycie panelu 1 i panelu 2.  Do ukrywania paneli można także wykorzystać przyciski:
 - ukrycie panelu górnego i  - ukrycie panelu prawego. Na urządzeniach dotykowych ukrywanie paneli jest możliwe wyłącznie przy użyciu tych przycisków

Mapę referencyjną można zwinąć poprzez kliknięcie na napisie Mapa referencyjna. Można także ukryć całe menu przy użyciu przycisku

Podczas pracy ze schowanymi panelami, bardzo wygodną opcją jest chwilowe wysunięcie lewego panelu. W tym celu należy przesunąć kursor myszy w skrajną lewą pozycję. Można wówczas zgasić lub zapalić określone warstwy, a po przesunięciu kursora poza panel następuje jego schowanie. Podobny efekt uzyskuje się przy użyciu przycisku  Na urządzeniach dotykowych wysunięcie i wsunięcie panelu jest możliwe wyłącznie przy użyciu przycisku, lub w trybie przesuwania mapy, poprzez podwójne „puknięcie” w podstawowym oknie mapy.

 

Lista warstw, zmiana kolejności i przezroczystości

Na panelu 2 znajduje się lista warstw. Widoczne są tylko te warstwy, które są zaznaczone.

Zaznaczone warstwy ukazują się w zależności od powiększenia obrazu. Bez powiększenia widoczne są dane ogólne; powiększając dany obszar, widzimy kolejne warstwy. 

Przy niektórych warstwach, występują dodatkowe ikony  informujące, iż po wskazaniu na mapie (aktywny przycisk) można uzyskać dodatkową informację. Kliknięcie na tej ikonie przełącza jej stan. Podczas każdego zapalania warstwy, automatycznie aktywuje się też opcja pobierania informacji. Gdy jednak chcemy mieć zapalone określone warstwy, a pobierać informację tylko o jednej, to należy kliknąć na tę ikonę i wyłączyć warstwę z wyszukiwania informacji. Na listwie narzędziowej  znajduje się także opcja pobierania informacji o wielu obiektach, która także interpretuje flagę pobierania informacji.

 

W niektórych portalach po kliknięciu na  rozwijają się podwarstwy, a po kliknięciu na danej podwarstwie, ukazuje się legenda:

Pod listą warstw dostępny jest panel umożliwiający zmianę ich przezroczystości i kolejności. Aby go rozwinąć należy kliknąć przycisk: :

Suwaki umieszczone przy poszczególnych pozycjach umożliwiają zmianę przezroczystość danych. Złapanie wybranej pozycji lewym przyciskiem myszy i przesunięcie jej, powoduje zmianę kolejności wyświetlania danych na mapie. Kolejność obrazowania danych na mapie odwzorowuje układ danych na liście. Dane umieszczone na dole listy stanowią pierwszą nakładkę tematyczną na mapie, na nie nakładane są kolejne nakładki zgodnie z ustawioną kolejnością.

 

Panel mapowy

Na panelu z mapą oprócz samej mapy wyświetlane są dodatkowo cztery inne półprzezroczyste panele-listwy:

 

 

 

Listwa z narzędziami

Na listwę z narzędziami składa się szereg przycisków. Część z nich to przyciski chwilowe, a część to przełączniki. Znaczenie przycisków:

 Powiększenie obszaru. Po wciśnięciu przycisku, należy kliknąć na mapie. Kliknięcie spowoduje dwukrotne powiększenie obszaru. Zamiast kliknięcia, można w obszarze mapy nacisnąć przycisk myszy, przesunąć wskaźnik i zwolnić przycisk myszy. Nastąpi wówczas powiększenie obszaru wskazywanego przez czerwony prostokąt. Powiększenia można dokonać także przy użyciu rolki myszy. Nie ma wtedy konieczności wciskania przycisku powiększenia.

 Pomniejszenie obszaru. Po wciśnięciu przycisku, należy kliknąć na mapie. Kliknięcie spowoduje dwukrotne pomniejszenie obszaru. Pomniejszenia można dokonać także przy użyciu rolki myszy. Nie ma wtedy konieczności wciskania przycisku pomniejszenia.

 Przesunięcie obszaru. W obszarze mapy należy nacisnąć przycisk myszy i „przeciągnąć” mapę do nowego miejsca. Po zwolnieniu przycisku myszy, nastąpi załadowanie mapy. W większości przypadków nie ma konieczności aktywowania trybu przesuwania mapy, gdyż można do tego wykorzystać trzeci przycisk myszy (zwykle umieszczony na rolce). Tryb przesuwania przy użyciu rolki, jest dostępny także podczas innych operacji, np. pobierania informacji o obiekcie.

 Wyświetlenie całości (całego obszaru objętego mapą).

 Poprzednie powiększenie.

 Następne powiększenie.

 Link do aktualnego widoku mapy. Po naciśnięciu tego przycisku otwierane jest dodatkowe okno, gdzie w polu edycyjnym jest kompletny link do mapy. Link jest zaznaczony, wystarczy więc nacisnąć Ctrl C w celu jego skopiowania do schowka i przeklejenia do obrabianego tekstu czy tworzonego listu e-mail.

 Dodawanie własnego serwisu WMS. Po naciśnięciu przycisku wyświetlane jest okno, w którym należy wpisać adres serwisu WMS. Należy określić preferowany format obrazu. Obrazy png i gif są pobierane jako przezroczyste, jpeg nie jest przezroczysty. Serwer WMS musi udostępniać dane mapowe w układzie mapy geoportalu.

 Informacja o wskazanym obiekcie. Po wyborze tej opcji i kliknięciu na mapie, nastąpi odszukanie informacji o wskazanym obiekcie. Przeszukiwane będą te warstwy, przy których w panelu 2 widnieje ikona   Na urządzeniach dotykowych pobieranie informacji o obiekcie może odbywać się także przez dłuższe przytrzymanie palca/wskaźnika w jednym miejscu.

 Informacja o wielu obiektach. Przed naciśnięciem tego przycisku, należy przy pomocy narzędzia pomiaru odległości zaznaczyć polilinię. Po naciśnięciu przycisku, ukazuje się okno:

Po wybraniu opcji Wyszukaj z poligonu, wprowadzona wcześniej polilinia jest traktowana jako poligon (poprzez połączenie pierwszego i ostatniego punktu), a następnie są wyszukiwane wszystkie obiekty wewnątrz poligonu.

Po wybraniu Wyszukaj z polilinii, system wyznaczy obszar poszukiwania jako bufor o zadanym promieniu wokół wcześniej wprowadzonej polilinii. Jeśli wskazany został tylko punkt, to wyszukiwanie będzie dotyczyło okręgu o zadanym promieniu.

Uwaga! W konfiguracji serwera WMS jest zdefiniowana maksymalna liczba zwracanych obiektów. Jeśli na końcu otrzymanej informacji jest adnotacja o przekroczeniu maksymalnej liczby obiektów, to należy zmniejszyć zakres poszukiwania lub wyłączyć część warstw z analizy (ikona ).

 

Poniżej znajduje się lista przycisków opcjonalnych (o ich dostępności decyduje administrator serwisu).

 Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia. Po wyborze tej opcji, należy wskazywać kolejne punkty na mapie. Funkcja współdziała z funkcją informacji o obiektach z wybranego obszaru oraz panelem  znajdującym się z prawej strony okna geoportalu. Sposób wkreślania zakresu na mapę oraz wykonywania pomiarów został opisany w sekcji Obsługa pomiarów.

 Wydruk strony. Drukowane są widoczne warstwy.

 Wydruk strony w skali (do formatu pdf). Wydruk ten jest dostępny wyłącznie w trybie chronionym dla osób z odpowiednimi uprawnieniami. Po wyborze opcji wydruku, w skali z prawej strony rozwinie się żaluzja umożliwiająca wybór rozmiaru arkusza, jego orientację oraz skalę. Parametry te umożliwiają wykreślenie możliwego zasięgu wydruku (fioletowy prostokąt), co ułatwia wskazywanie obszaru do wydruku. Po wskazaniu obszaru, należy uzupełnić dane, które znajdą się na przygotowywanym wydruku oraz wybrać kolorystykę. Po naciśnięciu przycisku Drukuj, nastąpi przygotowanie pliku pdf, który otworzy się w domyślnej przeglądarce. Podczas wydruku należy pamiętać o wyłączeniu skalowania wydruku. Jeśli skalowanie jest załączone, to przed wydrukiem nastąpi dopasowanie do arkusza i marginesów drukarki, ale skala nie zostanie zachowana.

Zgłaszanie uwag i problemów. Opcja dostępna na niektórych geoportalach. Po wyborze opcji należy na mapie wskazać punkt, w którym występuje jakiś problem lub chcemy zgłosić uwagę. Na ekranie pojawi się wówczas formularz do opisania problemu lub uwagi.

 Wizualizacja z poziomu drogi przy pomocy usługi Google Street View. Po wybraniu opcji należy wskazać punkt na mapie, gdzie ma nastąpić wizualizacja. Punkt ten musi znajdować się w odległości 50m od sfilmowanej drogi. Wyświetlony obraz można obracać przy pomocy myszy (przesuwanie). Specjalny znacznik na mapie wskazuje kierunek „patrzenia” kamery. Opcja niedostępna w trybie chronionym.

 Nawigacja GPS. Po naciśnięciu przycisku należy wyrazić zgodę na pobieranie danych z nawigacji. Podczas wyświetlania markera GPS można dokonać powiększenia. Jeśli jednak marker opuści ekran nastąpi samoczynne przesunięcie obrazu. Przycisk jest dostępny na urządzeniach z dotykowym ekranem. Dane GPS służą wyłącznie do pozycjonowania mapy i nie są w jakiejkolwiek formie przesyłane na serwer.

 

Obsługa wyszukiwania

W prawym górnym rogu mapy znajduje się żaluzja z dodatkowymi opcjami. W dowolnej chwili można mieć otwarty dowolny zestaw opcji. Zamykanie i otwieranie poszczególnych pozycji żaluzji odbywa się przez kliknięcie na tytule. Zależnie od konfiguracji nie wszystkie pozycje mogą być widoczne.

Pierwszą pozycją jest mapa referencyjna. Symbol prostokąta lub krzyżyk pokazuje lokalizację aktualnego widoku mapy na mapie referencyjnej. Kliknięcie na mapie referencyjnej, powoduje przesunięcie obrazu mapy w kliknięte miejsce bez zmiany skali mapy.

Poniżej mapy referencyjnej dostępna jest zakładka dotycząca wykonywanych pomiarów, jej funkcjonalności zostaną opisane w sekcji Obsługa pomiarów.

Kolejną pozycją są opcje szybkiego skalowania. Po rozwinięciu listy, wybieramy określony obszar, a program natychmiast go powiększy.

Najważniejszą pozycją jest Szukaj. Po rozwinięciu pozycji, istnieje możliwość szukania po numerze działki, po właścicielu (dla uprawnionych osób w trybie chronionym) oraz po adresie (jeśli dostępna jest baza adresowa).

W przypadku map powiatowych, przed wyszukaniem należy wybrać gminę.

Przycisk  umożliwia wyszukiwanie działek poprzez numer. Po jego naciśnięciu, ukazuje się okno,

w którym możemy wybrać obręb i wpisać nr działki. W zależności od konfiguracji rozwijane menu z listą obrębów może się nie pojawić. W każdym przypadku można jednak wprowadzić numer działki w formacie: numer obrębu - numer działki, np. 12-10/2 lub dla obszaru, gdzie działki są numerowane w ramach arkuszy map w formacie, numer obrębu - numer arkusza . numer działki, np. 18-2.3/1. W polu Szukana działka  można wpisać pełny identyfikator działki zgodnym z rozporządzeniem w sprawie EGiB. Istnieje także możliwość wywołania okna wyszukiwania działek bez wskazywania jednostki ewidencyjnej. W tym przypadku prezentowane są wszystkie obręby z powiatu.

Można szukać działek po fragmencie numeru (np. liczniku) i zaznaczać kolejne wyszukiwane obiekty za pomocą różnych markerów i wypełnień.

Przycisk  (opcjonalny) umożliwia wyszukiwanie dowolnego tekstu na warstwach. Po jego naciśnięciu, ukazuje się okno,

Można szukać na warstwie po fragmencie i zaznaczać kolejne wyszukiwane obiekty za pomocą różnych markerów. W oknie tym można także wybrać szukanie po wyrażeniu regexp (wyrażenie regularne).

 

W trybie chronionym oprócz wyszukiwania po numerze działki, możliwe jest także wyszukiwanie po właścicielu lub władającym i innych danych EGiB. Opcja ta jest dostępna wyłącznie dla osób posiadających prawa do danych EWOPISU.

Przycisk  umożliwia filtrowanie działek według różnych kryteriów. Po jego naciśnięciu ukazuje się okno:

Okno to dysponuje własną pomocą i nie będzie tu opisywane.

 

 

Przycisk  umożliwia wyszukiwanie adresów z bazy adresowej. Po jego naciśnięciu ukazuje się okno:

Po wybraniu z listy nazwy miejscowości należy wpisując uzupełnić nazwę ulicy (poprzez wpisanie pierwszych liter nazwy, a następnie wybranie ulicy z listy podpowiadanych) i numer porządkowy nieruchomości lub wyłącznie numer porządkowy w obrębie danej miejscowości. Po uzupełnieniu danych i wybraniu przycisku  mapa zostanie spozycjonowana na punkcie adresowym, który dodatkowo zostanie oznaczony markerem.  Za pomocą usługi można również wyszukać i oznaczyć wyłącznie ulicę poprzez kliknięcie przycisku .

 

W wybranych geoportalach pod przyciskiem wyszukiwania  dostępna jest usługa wyszukiwania adresów na podstawie bazy adresowej prowadzonej w oprogramowaniu firmy GEOBID. Po jej wybraniu pojawia się okno wyszukiwania adresów. Należy w nim wprowadzić fragment tekstu z nazwą ulicy, kliknąć przycisk , oznaczyć na wygenerowanej liście wybrane punkty adresowe a następnie kliknąć przycisk .

 

 

Opcja Lokalizacja współrzędnej umożliwia zlokalizowanie punktu na mapie. 

Współrzędne można wprowadzić jako współrzędne płaskie (X,Y) w układzie płaskim lub jako współrzędne geograficzne. Dopuszczalne są trzy formaty wprowadzania współrzędnych geograficznych:

  1. <stopnie>.<ułamek stopnia> np. 52.212345
  2. <stopnie>,<minuty>.<ułamek minut> np. 52,12.78768
  3. <stopnie>,<minuty>,<sekundy>.<ułamek sekund> np. 52,12,50.1243.

Po wprowadzeniu współrzędnej, należy nacisnąć przycisk

 

Ostatnią zakładką jest opcja WFS/GML/DXF, która umożliwia zaczytywanie plików do geoportalu. Jej funkcjonalności zostały opisane w sekcji Obsługa plików GML/WFS/DXF.

 

 

Obsługa pomiarów

W zakładce  dostępne są następujące operacje:

 

Pomiar długości linii łamanej

Aby go wykonać należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w zakładce Pomiary wybrać opcję , a następnie za pomocą kliknięć lewym przyciskiem wrysować na mapie linię łamaną. Długość wrysowanej linii łamanej zostanie określona w zakładce Pomiary w polu: .

 

Pomiar powierzchni

Aby go wykonać należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w panelu Pomiary oznaczyć opcję , a następnie za pomocą kliknięć lewym przyciskiem na mapie wrysować poligon. Powierzchnia poligonu oraz długość jego granicy zostaną obliczone w zakładce Pomiary w polach  oraz .

 

Określenie wysokości punktu

Aby określić wysokość punktu należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w panelu Pomiary oznaczyć opcję  oraz opcję   Wyświetlaj wysokości na mapie, a następnie wstawić punkty za pomocą kliknięć lewym przyciskiem myszy na mapie. Wysokości zostaną wyświetlone obok wstawionych punktów.

 

Ustalenie minimalnej i maksymalnej wysokości w poligonie

Aby ustalić minimalną i maksymalną wysokość terenu we wskazanym poligonie należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w panelu Pomiary oznaczyć opcję , a następnie za pomocą kliknięć lewym przyciskiem na mapie wrysować poligon. Po jego określeniu należy wybrać opcję  Ustal minimalną i maksymalną wysokość w poligonie. W oknie:

zostaną następnie wyświetlone obliczone wartości.

 

Wygenerowanie przekroju terenu

Aby wygenerować przekrój terenu należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w zakładce Pomiary wybrać opcję , a następnie za pomocą kliknięć lewym przyciskiem na mapie wrysować linię łamaną. Po jej określeniu należy wybrać opcję  Generacja przekroju, po czym zostanie wyświetlone okno z utworzonym przekrojem:

Na wygenerowanym przekroju wysokościowym oznaczone są punkty oznaczone na mapie, a za pomocą wskazania kursorem punktu na wykresie można określić wysokość w wybranym miejscu oraz odległość od pierwszego punktu. Wskazanie wykonane na wykresie wyświetla się na wskazanej na mapie linii łamanej za pomocą zielonego punktu.

 

Obliczenie objętości

Aby obliczyć objętość należy wybrać opcję  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia, w panelu Pomiary oznaczyć opcję , a następnie za pomocą kliknięć lewym przyciskiem na mapie wrysować poligon. Po oznaczeniu poligonu należy wybrać funkcję  Obliczanie objętości, a następnie w oknie, które się pojawi wprowadzić rzędną terenu, względem której liczona będzie objętość, i kliknąć przycisk :

 

Utworzenie buforu wokół linii łamanej lub poligonu
Aby utworzyć bufor należy po wprowadzeniu linii łamanej lub poligonu funkcją  Kliknij na mapie w celu pomiaru lub zaznaczenia wprowadzić w polu  wartość według której ma zostać wyznaczony bufor, a następnie wybrać przycisk .

 

Do obsługi pomiarów można wykorzystać również narzędzia edycji wskazanych punktów, linii łamanej lub poligonu:

 Załaduj marker z pola tekstowego. Umożliwia wprowadzenie poligonu lub linii łamanej na podstawie ręcznie zdefiniowanych współrzędnych.

 Cofnij ostatnią operację modyfikacji.

 Dodawanie nowego punktu do polilinii/poligonu. Pozwala kontynuować rysowanie kształtu.

 Usuwanie istniejącego punktu z polilinii/poligonu.

 Zmiana pozycji istniejącego punkt, dodanie nowego punktu. Umożliwia przesunięcie węzła lub dodanie węzła na linii.

 Wykasuj marker.

 

 

 

 

Wprowadzony na mapie kształt można zapisać do pliku tekstowego za pomocą funkcji  Zapisz marker oraz odczytać z pliku tekstowego za pomocą funkcji Załaduj marker z pliku. Marker zapisywany jest do pliku tekstowego w postaci listy punktów. Sposób  jego odczytania przez funkcję Załaduj marker z pliku zależy od opcji ustawionej w górnej części panelu Pomiarów (linia, powierzchnia, punkt). W przypadku, gdy na mapie za pomocą funkcji  Wyświetlaj wysokość na mapie wyświetlona jest wysokość punktów, do pliku tekstowego zapisane zostaną współrzędne wraz z wysokością.

 

 

 

Obsługa plików GML/WFS/DXF

Geoportal umożliwia zaczytanie do okna mapy plików wektorowych (stworzonych przez użytkownika lub pobranych za pomocą e-usług) oraz wyświetlanie ich na tle dostępnych warstw. Wykorzystać do tego celu można pliki DXF, GML lub ogólnodostępne serwisy usług WFS.

 

Pliki GML

W celu odczytania pliku GML należy rozwinąć listwę , a następnie wybrać przycisk . Pojawi się okno:

Należy w nim za pomocą przycisku  wskazać ścieżkę do pliku GML. Po otwarciu plik załaduje się w postaci listy dostępnych w nim danych:

 

Po otwarciu pliku GML mapa automatycznie zostanie spozycjonowana na jego zakresie. Po jej przesunięciu, aby odszukać plik na mapie wystarczy w oknie zarządzania plikiem GML kliknąć przycisk .

 

Widoczność poszczególnych obiektów zawartych w pliku GML można wyłączyć za pomocą zaznaczenia znajdującego się po lewej stronie listy . Działa ono na zasadzie hierarchiczności, odznaczenie elementu nadrzędnego spowoduje odznaczenie elementów podrzędnych. Aby sprawdzić jakie obiekty zawierają się w danej pozycji wystarczy rozwinąć ją ikoną

W górnej części okna można zdefiniować sposób wyświetlania danych z pliku GML, a więc ustawić w jakiej skali będzie prezentowany na mapie i jakie będą parametry jego wyświetlania (czy symbolika ma zostać przeskalowana, czy mają być generowane etykiety itd.).

Po kliknięciu przycisku , a następnie wskazaniu obiektu na mapie zostanie wyświetlone okno z danymi opisowymi dotyczącymi wskazanych elementów:

W celu sprawdzenia, którego obiektu dotyczy wybrana informacja należy kliknąć przycisk  , zostanie on oznaczony na mapie czerwonym podświetleniem.

 

Serwis WFS

W celu odczytania danych z serwisu WFS należy rozwinąć listwę , a następnie wybrać przycisk , pojawi się okno:

 

W celu zaczytania dostępnych danych dla wyświetlonego zakresu mapy należy kliknąć ikonę  Pobierz dane z serwisu WFS. Jeśli dane załadują się prawidłowo w oknie pojawi się odpowiedni komunikat, a obok zaczytanej pozycji uaktywnią się dodatkowe ikony. Umożliwiają one ukrycie warstwy ( Ukryj warstwę), zmianę jej kolorystyki ( Zmień kolor warstwy) oraz zapis do pliku SHP ( Zapis do pliku SHP). 

Po kliknięciu przycisku , a następnie wskazaniu na mapie jednego z zaczytanych obiektów zostanie wyświetlone okno z danymi opisowymi dotyczącymi wskazanych elementów:

 

W przypadku gdy użytkownik dysponuje adresem serwisu WFS, z którego chce pobrać dane, w oknie Wczytywanie WFS należy zaznaczyć opcję . W polu, które się pojawi, należy następnie wprowadzić adres serwisu i kliknąć przycisk . W oknie zostaną wyświetlone dodatkowo warstwy WFS dostępne pod wprowadzonym adresem:

 

 

 

Pliki DXF

W celu odczytania pliku DXF należy rozwinąć listwę , a następnie wybrać przycisk . Pojawi się okno:

Należy w nim za pomocą przycisku  wskazać ścieżkę do pliku DXF. Po otwarciu pliku załaduje się on w postaci listy warstw:

Po otwarciu pliku mapa automatycznie zostanie spozycjonowana na jego zakresie. Po jej przesunięciu, aby odszukać plik na mapie wystarczy w oknie zarządzania plikiem DXF kliknąć przycisk .

Domyślnie plik po otwarciu przyjmuje kolorystykę zapisaną w swojej strukturze. Na potrzeby bieżącej pracy można zmienić wyświetlanie wszystkich elementów na jeden kolor, wybierając kolor dostępny w polu . Aby wyłączyć widoczność wybranych warstw z plików DXF należy posłużyć się zaznaczeniem z lewej strony listwy warstw .

W celu ukrycia lub pokazania wszystkich dostępnych warstw można również wykorzystać przyciski  lub  .

Po kliknięciu przycisku  dane z wybranej warstwy oznaczają się na mapie markerem pomiaru powierzchni.